Công tác phòng ngừa, đấu tranh với tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động cầm đồ, “tín dụng đen”
Ảnh minh họa.
Thời gian qua, tình hình tội phạm, vi phạm pháp luật trong hoạt động cầm đồ, cho vay, hỗ trợ tài chính trên địa bàn tỉnh có thời điểm diễn biến phức tạp, hoạt động trá hình dưới nhiều hình thức, nổi lên là hoạt động cho vay lãi nặng, tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có và hoạt động “tín dụng đen”. Một số cơ sở kinh doanh có biểu hiện tụ tập thành các ổ nhóm khi xảy ra mâu thuẫn, tranh chấp sẽ huy động lực lượng, phương tiện, hung khí nguy hiểm để giải quyết, gây phức tạp về an ninh trật tự, bức xúc trong dư luận.
Thủ đoạn hoạt động của các đối tượng thường lợi dụng kinh doanh dịch vụ cầm đồ, công ty cho vay tài chính để cho vay lãi nặng, tiêu thụ tài sản do người khác phạm tội mà có hoặc nhằm vào tâm lý hám lợi nhuận của người dân để huy động vốn với số lượng lớn rồi bỏ trốn để chiếm đoạt tài sản. Ngoài ra, các đối tượng còn tổ chức tán phát, dán tờ rơi tại các địa điểm công cộng; thông qua các mạng di động, internet nhắn tin mời chào và các thủ đoạn khác nhằm lừa người dân và những người bị chúng dồn ép lâm vào hoàn cảnh khó khăn buộc họ phải vay tiền với lãi suất cao; khi người vay không còn khả năng trả nợ, chúng sẽ sử dụng các đối tượng hình sự, ma túy đến siết nợ, đe dọa, khủng bố tinh thần... buộc người vay phải trả tiền cho chúng hoặc bị chúng cướp, cưỡng đoạt tài sản.
Ảnh minh họa.
Hệ lụy của “tín dụng đen”, lợi dụng kinh doanh cầm đồ để hoạt động phạm tội là rất lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động bình thường trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng; làm cho rất nhiều gia đình rơi vào hoàn cảnh khó khăn, phải tha phương cầu thực, gia đình mâu thuẫn, li tán…; đồng thời là điều kiện hình thành các ổ nhóm, tiền ổ nhóm tội phạm hoạt động mang tính côn đồ, bạo lực, gây ra các loại tội phạm như: Giết người, cố ý gây thương tích, cướp, cưỡng đoạt tài sản, bắt giữ người trái pháp luật, gây rối TTCC…, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh, trật tự tại địa phương.
Quá trình điều tra, xử lý tội phạm, vi phạm pháp luật liên quan đến hoạt động cầm đồ, “tín dụng đen” xác định:
* Về nguyên nhân
- Xuất phát từ nhu cầu của người muốn vay vốn nhanh gọn và ngắn hạn, lợi dụng tình hình đó, một số đối tượng nảy sinh hoạt động cho vay, cầm đồ, hỗ trợ tài chính với lãi suất cho vay rất cao.
- Do việc cầm cố hoặc không cần cầm cố nhưng vẫn vay được tiền dễ dàng; người vay không lường trước được khoản tiền lãi phát sinh nên đều lâm vào tình trạng mất khả năng thanh toán, số dư nợ tăng cao. Đó cũng chính là nguyên nhân dẫn đến các hành vi phạm tội như: Giết người, Cố ý gây thương tích, Cướp tài sản, Cưỡng đoạt tài sản, Bắt cóc nhằm chiếm đoạt tài sản, Bắt giữ người trái pháp luật, Xâm phạm chỗ ở của công dân… (nhằm đòi nợ, siết sợ).
- Đối tượng vay “tín dụng đen” thường là những người làm nghề tự do có nhu cầu cấp bách sử dụng về tiền để chi tiêu cá nhân hoặc sử dụng vào việc đột xuất, việc trái pháp luật nhưng ngại tiếp xúc, giao dịch với ngân hàng. Đặc biệt là người dân vùng nông thôn, ít giao tiếp nên bị các đối tượng lợi dụng để cho vay với lãi suất cao, học sinh, sinh viên cần tiền cấp bách hoặc các đối tượng có nhu cầu sử dụng tiền vào việc bất hợp pháp như cờ bạc, lô đề, cá độ bóng đá…
* Về phương thức thủ đoạn
- Thủ đoạn trong lập hợp đồng vay: không thể hiện lãi suất (thỏa thuận miệng hoặc bằng giấy tờ khác) hoặc cộng cả gốc và lãi; thế chấp bằng giấy tờ tùy thân (không được coi là tài sản); biến tướng dưới dạng người đi vay bán tài sản sau đó thuê lại để lách quy định về cho vay có cầm cố tài sản; lập các hợp đồng “giả cách” trong đó các đối tượng cho vay đóng vai trò là phía người đưa tiền cho người đi vay với các lý do nhờ xin việc, xuất khẩu lao động… để có thể ép người đi vay vào tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản nếu không trả đủ nợ.
- Cho vay dưới dạng chơi họ, hụi trong thời gian ngắn (Ví dụ: cho vay 10 triệu đồng nhưng chỉ đưa 8 triệu, còn 2 triệu là tiền lãi các đối tượng giữ lại, tháng sau người vay phải trả đủ 10 triệu còn nợ).
- Chia nhỏ các gói vay để thu lời thấp tránh bị xử lý hình sự.
- Các đối tượng thu tiền gốc trước, sau khi người vay trả hết gốc thì tiếp tục thu lãi hoặc chuyển lãi thành tiền gốc, do vậy nếu bị phát hiện nửa chừng thì cũng không thể kết luận các đối tượng thu lời từ tiền lãi.
- Cất giấu hợp đồng ở những nơi kín đáo, dễ tiêu hủy, tẩu tán khi bị phát hiện; thỏa thuận lãi suất vay thông qua Facebook, Zalo, tin nhắn nếu bị phát hiện thì xóa tin nhắn, bỏ sim điện thoại, xóa tài khoản…
- Chúng biết người đi vay ít hợp tác với cơ quan Công an do sợ bị trả thù hoặc do sợ lộ lý do không chính đáng trong việc vay tiền. Người đi vay hoặc đối tượng cho vay không có mặt tại địa phương, hoạt đông lưu động, bỏ trốn, các đối tượng đòi nợ không có mối quan hệ với người đi vay nên khó khăn trong việc xác định nhân thân, mời lên làm việc, đấu tranh trong khi số lượng hợp đồng nhiều, thời hạn xác minh điều tra ngắn dẫn đến phải tạm đình chỉ việc xác minh, điều tra.
Để góp phần ngăn chặn, phòng ngừa tội phạm, vi phạm pháp luật phát sinh liên quan đến hoạt động cầm đồ, “tín dụng đen” trên địa bàn, Công an phường khuyến cáo như sau:
- Cán bộ, Nhân dân trên địa bàn chấp hành nghiêm quy định của Bộ luật Dân sự về hợp đồng vay tài sản, lãi suất trong các giao dịch dân sự, Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của pháp luật về lãi, lãi suất, phạt vi phạm; Nghị định số 19/2019/NĐ-CP, ngày 19/02/2019 của Chính phủ về hụi, họ, phường và các văn bản hướng dẫn liên quan; chủ động tiếp cận, nghiên cứu các dịch vụ ngân hàng có cơ chế, chính sách phù hợp, các gói khoản vay ưu đãi đối với mọi tầng lớp nhân dân.
- Trên cơ sở xác định phương thức, thủ đoạn hoạt động của các đối tượng cho vay lãi nặng, hệ lụy của vay “tín dụng đen”, người dân chủ động phát hiện, phòng ngừa và tích cực phối hợp, tố giác các hành vi vi phạm pháp luật với các cơ quan chức năng để được hỗ trợ, xử lý.
- Không trực tiếp hoặc gián tiếp tham gia các hoạt động cho vay lãi nặng, tín dụng đen, lợi dụng kinh doanh dịch vụ cầm đồ, đòi nợ, kinh doanh tài chính để vi phạm pháp luật.
- Các cơ quan, tổ chức, cán bộ, công chức và nhân dân nghiêm túc chấp hành pháp luật về giao dịch dân sự, vay mượn, huy động vốn, sử dụng vốn an toàn. Nghiêm cấm các hành vi tham gia góp vốn, huy động vốn, huy động vốn môi giới, bao che, tiếp tay cho các đối tượng hoạt động tín dụng đen, cho vay lãi nặng.
Ảnh minh họa.
Công an phường Tân Tiến.
